-Gần đây,ạcmavòngtrònbấttửkết quả bóng đá ả rập saudi dư luận xôn xao việc bản thảo cuốn sách "Gạc Ma -Vòng tròn bất tử" dù đã gửi bản thảo đi khắp các NXB hơn một năm qua nhưng vẫn chưa được ra đời. Báo VietNamNet đã có buổi trao đổi với ông Chu Văn Hòa– Cục trưởng Cục Xuất bản, In và phát hành để làm rõ hơn về vấn đề này.

Những ngày gần đây, dư luận đặc biệt quan tâm tới việc bản thảo cuốn “Gạc Ma –Vòng tròn bất tử” của Công ty sách Trí Việt - First News đã kinh qua nhiều NXBtrong hơn 1 năm qua nhưng vẫn chưa được xuất bản. Có ý kiến cho rằng, nó bị‘ách’ ở Cục xuất bản, điều này có đúng không, thưa ông?

Tôi đánh giá Trí Việt-First News là một đơn vị sách tưnhân rất có ý thức vì đây là đơn vị đầu tiên đệ đơn ra tòa để kiện sách inlậu. Đâycũng là một đơn vị rất có ý thức đưa sách vào trong các nhà tù. Còn về cuốn sách “Gạc Ma – Vòng tròn bất tử” tôicũng đã trao đổi với giám đốc Trí Việt – First News và biết cuốn sách cũng đãgặp khó trong xuất bản trong suốt một năm qua. First News đãđấu tranh bền bỉ để cho ra bằng được cuốn sách này. Ở đây sự nhiệt tình là rấtrõ và tấm lòng là không nghi ngờ. Đây là một hành động hết sức khuyến khích vàđáng khích lệ. Quan điểm cá nhân tôi với tư cách Cục trưởng Cục Xuất bản, In vàPhát hành hoàn toàn ủng hộ và không hề có ý kiến cản trở gì.

Nếu đã đụng chạm về một vấn đề thuộc chủ quyền biển đảo,tưởng nhớ đến tâm linh các liệt sỹ, tinh thần yêu nước thì cái đó không chỉ cánhân tôi mà cả dân tộc đều ủng hộ. Cho nên, tiếng nói ngày hôm nay có nói ra về một vấn đềnào đó không hàm ý, thanh minh, đổ lỗi mà chỉ nhằm cung cấp thông tin để chúngta nhìn ra phải làm gì tiếp theo. Chứ không nên đặt nặng vấn đề làm rõtrách nhiệm của ai. Bởi, trước một vấnđề rất chung của dân tộc đó là lòng yêu nước, đó là sự biết ơn với các anh hùngliệt sĩ thì những gì chúng ta làm chưa được sẽ cùng trao đổi để làm tốthơn.

Ông Chu Văn Hòa, Cục trưởng Cục xuất bản, In và Phát hành

Tôi xin khẳng định rằng, với tư cách là Cục trưởng Cụcxuất bản, In và phát hành, cho tới thời điểm này, tôi chưa nhận được một chỉ đạonào bằng văn bản hay chỉ thị bằng miệng về việc không cho cuốn này ra đời cả. Bằngchứng là đã 2 lần Cục xác nhận cho đăng ký xuất bản cuốn này, cụ thể:

Đề tài này đã được đăng ký xuất bản ở NXB Công an nhân dân(CV129/X19 ngày 19/9/2014), nhưng sau đó NXB đã xin rút lại bản đăng ký xuất bảncuốn sách này, đề nghị Cục không xác nhận đăng ký xuất bản.

Tiếp đến, NXB Thông tấn đăng k‎ý xuất bản nhưng đổi tênthành:"Gạc Ma trong trái tim Việt Nam" tại CV số 46/KHXB ngày 9/6/2015, nhưng docòn thiếu thông tin về đối tác liên kết nên Cục Xuất bản, In và Phát hành đãkhông xác nhận và yêu cầu NXB bổ sung thông tin về đối tác liên kết, theo quyđịnh của pháp luật. Tuy nhiên, sau khi yêu cầu bổ sung thông tin, không thấy NXBnày hồi âm lại.

Vào tháng 5/2015, Cục đã xác nhận đăng k‎ý xuất bản đề tàitrên cho Nhà xuất bản Thanh niên (CV số 1709/ XN- CXBIPH ngày 1/4/2015) nhưngđến nay cũng chưa thấy cuốn sách ra đời. Chúng tôi đang chờ NXB nộp lưu chiểunhưng chưa thấy.

Sau đó đại diện công ty Trí Việt - First News có điệnthoại cho tôi nói rằng cơ quan chủ quan không đủ năng lực để thẩm định nội dung.Với thiện chí mong muốn cuốn sách sớm ra đời, Cục Xuất bản, In và Phát hành đãcó Công văn số 2139/CXBIPH-QLXB ngày 16/4/2015 hướng dẫn Công ty TNHH Văn hóa vàSáng tạo Trí Việt - First News chuyển bản thảo để đăng ký đề tài trên tại NXBQuân đội nhân dân. Tôi nghĩ đây là NXB có độ tin cậy lớn nhất về vấn đề này.

Tuy nhiên, Công văn chỉ mang tính khuyến nghị, quyền đăng kývà quyết định xuất bản vẫn thuộc về nhà xuất bản. Cho đến nay, không thấy NXBQuân đội nhân dân đăng ký đề tài này.

Như vậy, qua quá trình xác nhận đăng ký xuất bản đề tài “GạcMa - Vòng tròn bất tử” như đã nêu trên, có thể khẳng định, Cục Xuất bản, In vàPhát hành đã thực hiện đúng vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước vềhoạt động xuất bản theo quy định của Luật Xuất bản. Nhân dân có quyền thắc mắctại sao cuốn sách lâu không được xuất bản nhưng cũng không nên vì thế mà suydiễn.

Vậy theo ông, cuốn sách đang ách ở khâu nào?

Về mặt cơ sở pháp lý, khi nhìn vào vấn đề ai cũng thấy bức xúc nhưng phải nhìnmột cách khách quan. Theo luật quy định rõ ràng quyền ký quyết định xuất bản vàphát hành là của Giám đốc, Tổng biên tập và không ai có thể thay thế họ. Và họphải có trách nhiệm chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước nhân dân về quyếtđịnh xuất bản một cuốn sách về nội dung chính trị. Do đó ở đây Giám đốchay Tổng biên tập là người có toàn quyền in và phát hành cuốn sách và cũng làngười chịu trách nhiệm toàn phần.

Về mặt quy trình, với một bản thảo thì NXB là người thẩm định và quyết định sẽ biên tập,in và phát hành cuốn sách. Nếu được họ sẽ gửi tên cuốn sách tới Cục xuất bản đểđăng ký. Vì vậy, ở đây Cục Xuất bản, In và Phát hành không hề tiếp xúc với bảnthảo, và cũng không có quyền yêu cầu NXB trình bản thảo. Lại càng không có quyềnbác bản thảo của họ. Do đó, bản thảo chỉ đến được cấp cao nhất là giám đốc, tổngbiên tập NXB và họ chính là những người chịu trách nhiệm cao nhất.

Cục Xuất bản, In và Phát hành chỉ có vai trò khi cuốn sách rađời phải nộp lưu chiểu cho Cục. Và trong 10 ngày Cục được giao nhiệm vụ đọc xác suất chứ không phải đọc tất cả. Sau 10 ngày nộp lưu chiểu nếu thấy sai sót, Cụcxuất bản, In và Phát hành sẽ yêu cầu dừng để sửa chữa. Đặc biệt, nếu có những viphạm nghiêm trọng sẽ yêu cầu NXB ngừng phát hành. Ở đây có thể hiểu là mỗi tácphẩm khi đã in thành sách mới được đưa về Cục Xuất Bản, in và phát hành dướidạng sách lưu chiểu.

Bản thảo cuốn “Gạc Ma – Vòng tròn bất tử” hiệnnay mới chỉ dừng lại ở mức độ đăng ký xuất bản. Vậy nên Cục cũng không có quyềnyêu cầu các đơn vị phải xuất bản, in cuốn sách. Thương lượng và trao đổi thì cóthể nhưng để mà yêu cầu bằng pháp luật là không thể. Vì luật không cho phép. Có người không hiểu, cũng đặt câu hỏi sao Cục không thành lập Hộiđồng. Điều này có thể có nhưng phải là sau khi cuốn sách đã được hoàn thiện. Mà chưa kểHội đồng lập ra chỉ là để tư vấn có tính chất tham khảo chứ hoàn toàn không cóquyền quyết định. Còn với trường hợp này, người có quyết định ở đây phải là lãnhđạo Bộ Thông tin & Truyền thông chứ không phải là Hội đồng. Tuy nhiên, ở đây muốn lập Hội đồng phảilà những cuốn sách đã in và nộp lưu chiểu. Chứ ở mức độ bản thảo là quyền củaNXB.

Có nghĩa là, vấn đề lớn nhất vẫn đang nằm ở các NXB thưaông?

Có thông tin là bản thảo này đã qua nhiều NXB nhưng vẫn chưađược in. Tôi thì thấy thế này, không phải NXB nào khi tiếp cận bản thảo đều phảiin, bởi có thể bản thảo đó phải phù hợp với tôn chỉ mục đích, chức năng nhiệm vụđược ghi trong giấy phép của từng NXB. Rất có thể bên Trí Việt có đưa bản thảođến các NXB, nhưng không đúng chức năng nhiệm vụ nên người ta không triển khaivà chuyện này cũng có thể hiểu được.

Nhưng cũng có những NXB có chức năng như NXB Trẻ, NXB ThanhNiên, NXB Công An, NXB Quân Đội người ta có quyền làm và từ chối khi bản thảokhông đáp ứng nhu cầu về mặt chuyên môn.

Về mặt quản lý kinh tế, họ cũng có quyền từ chối những bảnthảo mà khả năng tài chính của họ không cho phép. Một cuốn sách in ra không cầnthẩm định khác hẳn một cuốn phải lập hội đồng thẩm định.

Cho tới giờ, tôi vẫn chưa tiếp cận bản thảo đó nên không biếtbản thảo đó như thế nào nhưng các NXB đã từ chối thì chắc có 3 lý do: Chất lượngbản thảo chưa đạt niềm tin để giám đốc, tổng biên tập ra quyết địnhxuất bản; Có thể có NXB chưa có chức năng nhiệm vụ trong giấy phép hoạt động; Cóthể có NXB tích cực tham gia, quá trình hợp tác người ta không hợp tác nữa là dongười ta không có điều kiện để thẩm định nội dung hoặc như thế nào đó,...Chứkhông nên đổ cho các NXB là không có ý thức với vấn đề biển đảo.

Vậy, cuốn sách này sẽ không được xuất bản?

Hiện nay, Cục Xuất bản, In và Phát hành có Công văn số 1180/XN- CXBIPH ngày 14/3/2016 đã xác nhận đăng ký xuất bản cho NXB Văn học đề tài“Gạc Ma - Vòng tròn bất tử” - Nhiều tác giả, Thiếu tướng Lê Mã Lương chủ biên.

Chúng ta cần phải làm gì để sau này, có những cuốn sáchnhư thế này được ra đời sớm hơn thưa ông?

Để tránh những cuốn sách có giá trị bị tồn đọng, tôi cũng cóđề nghị với Bộ TT&TT cho phép 3 tháng họp các Giám đốc, Tổng biên tập các NXB đểtrao đổi rà soát nhưng việc làm được và chưa được. Những cuốn sách hay đang bịách ở khâu nào... Chúng tôi mời công khai báo chí họp. Trong buổi họp đó sẽ thốngnhất ưu tiên những cuốn sách mang tính chính trị. Có thể Cục sẽ ủng hộ bằng cáchcử đội ngũ biên tập mạnh đến các NXB để cùng nhau cho ra được những cuốn sáchchất lượng.

Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

Tình Lê