Đại biểu Quốc hội tỉnh Kiên Giang Nguyễn Thị Kim Bé chất vấn thành viênChính phủ.  Sáng 13-6,ộtrưởngtrảlờichấtvấnvụTiênLãngVăkeonhaccai Quốc hội họp toàn thểtại Hội trường, tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn giữa các đại biểuQuốc hội với một số thành viên Chính phủ.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốchội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh chất vấn là dịp để các đại biểu Quốc hội thaymặt đồng bào, cử tri cả nước đặt câu hỏi để các Bộ trưởng, trưởng ngành trả lờivề những vấn đề quan trọng như khó khăn trong tình hình sản xuất kinh doanh;đảm bảo tốc độ tăng trưởng kinh tế bền vững, ổn định nền kinh tế vĩ mô. Bêncạnh đó là những vấn đề về quản lý đất đai; bảo vệ môi trường; giải quyết khiếunại, tố cáo; bảo đảm trật tự an toàn xã hội để mọi người dân có cuộc sống bìnhyên. Chất vấn là dịp thấy rõ được trách nhiệm của các bộ, ngành và cá nhân cácbộ trưởng, trưởng ngành, đồng thời đưa ra được các giải pháp, tạo được sựchuyển biến trong tình hình.

Chủ tịch Quốc hội cho biết trong2 ngày rưỡi, bên cạnh phần trả lời chất vấn trực tiếp của 4 Bộ trưởng: Tàinguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư, Công an và Công Thương, Quốc hội sẽnghe báo cáo, giải trình thêm của một số bộ trưởng phụ trách lĩnh vực, làm rõcác vấn đề quan trọng mà đại biểu Quốc hội và cử tri cả nước đang quan tâm.

Cuối phiên chất vấn, trả lời chấtvấn, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ làm rõthêm một số vấn đề về điều hành thực hiện kế hoạch kinh tế-xã hội năm 2012 vàtrực tiếp trả lời các câu hỏi của đại biểu Quốc hội.

Giải quyết và trả lời kịp thời nhiều kiến nghị của cử tri

Báo cáo kết quả giám sát việcgiải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIII,Trưởng Ban dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Đức Hiền nêu rõ nhìnchung, trong phạm vi trách nhiệm của mình, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ,các bộ, cơ quan ngang bộ cơ bản đã trả lời kịp thời kiến nghị của cử tri. Việctiếp thu, giải quyết và trả lời kịp thời nhiều kiến nghị cụ thể đã góp phầntháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, trong đó có nhiều vấn đề bức xúc của đờisống xã hội, góp phần tích cực vào việc củng cố niềm tin của cử tri, đồng thời,tích cực trong việc tổ chức nghiên cứu, thực hiện kiến nghị của Ủy ban Thườngvụ Quốc hội sau giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri tại các kỳ họptrước.

Tuy nhiên, việc giải quyết kiếnnghị của cử tri vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như vẫn còn một số bộ, ngànhgiải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri còn chậm; có trường hợp giải quyết,trả lời kiến nghị của cử tri còn chung chung, chủ yếu là trích dẫn quy định củapháp luật...

Giải quyết hài hòa lợi ích trong thực hiện chính sách, pháp luật về đấtđai

Là người mở đầu phiên chất vấn,Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang đã nhận được nhiều câuhỏi liên quan đến các nhóm vấn đề như quản lý đất đai, đền bù giải phóng mặtbằng; ô nhiễm môi trường các làng nghề, cơ sở chế biến; nạn phá rừng, khai tháckhoáng sản trái phép, tự phát; chính sách, pháp luật về đất đai, xây dựng thủyđiện... cùng với đó là trách nhiệm của Bộ trong quản lý, điều hành, các giảipháp khắc phục những hạn chế.

Là người chất vấn đầu tiên, đạibiểu Nguyễn Anh Sơn (Nam Định) bày tỏ lo ngại trước những bất cập xung quanhvấn đề giao đất, thu hồi đất, đền bù, giải phóng mặt bằng nhiều năm qua, gâybức xúc cho cử tri cả nước và cho rằng đây là một trong những nguyên nhân gâybất ổn xã hội. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết những giải pháp cụ thể đểgiải quyết tình trạng này.

Đề cập đến việc trên 70% đơn thưkhiếu nại tố cáo là về đất đai, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) đề nghịBộ trưởng nêu rõ trách nhiệm của ngành trong giải quyết các vấn đề bức xúc vàđặt câu hỏi "Tại sao kết quả giải quyết khiếu nại trên 90% nhưng người dânquay lại khiếu kiện vẫn nhiều?."

Trả lời các chất vấn, Bộ trưởng NguyễnMinh Quang cho rằng việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng không đơn giản, donhiều nguyên nhân như việc tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư ởmột số dự án chưa đảm bảo dân chủ, công khai; việc tiến hành còn chưa kiênquyết...

Bộ trưởng nêu rõ nguyên nhân cơbản là giá đất bồi thường còn thấp, chưa chú trọng quy định bắt buộc xây dựngkhu tái định cư, tạo việc làm mới, chuyển nghề cho người bị thu hồi đất. Mặtkhác, thời gian qua có sự mâu thuẫn, chưa cân bằng giữa lợi ích của Nhà nước, ngườidân bị thu hồi đất và chủ đầu tư; giá đất bồi thường còn thấp...

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng chorằng từ khi thực hiện Nghị định 69 năm 2009 (quy định bổ sung về quy hoạch sửdụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư), công tácbồi thường có bước tiến đáng kể. Theo Bộ trưởng, hiệu quả lớn nhất trong thựchiện Nghị định này là đã giải quyết cơ bản những vấn đề bức xúc như giá đất,bồi thường, hỗ trợ, quyền lợi người bị thu hồi đất được cải thiện so với trướcđây, khiến người dân đồng tình hơn.

Báo cáo thêm về tình hình giảiquyết khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài, theo Tổng Thanh tra Chính phủ HuỳnhPhong Tranh, nội dung khiếu nại, tố cáo trong 4 năm qua phần lớn là về bồithường tái định cư, khiếu nại, tranh chấp hộ dân qua các thời kỳ chưa được thựchiện, đòi lại đất cho thuê, mượn... Có thể thấy, việc đền bù giải phóng mặtbằng, đất đai khá phức tạp, dẫn đến khiếu nại đông người, gây mất trật tự antoàn xã hội. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo việc tiếp công dân trong thời giantới cần tập trung trung giải quyết những vụ việc còn tồn đọng, kéo dài, chưagiải quyết dứt điểm, người dân còn quay lại khiếu kiện. Kết quả rà soát chothấy, 55/63 tỉnh, thành phố có vụ việc còn tồn đọng, đến hết năm 2012 sẽ cơ bảnđược xử lý. Đến nay vẫn còn 904 vụ việc cả ở Trung ương và địa phương còn tồnđọng.

Về chất vấn của đại biểu NguyễnMinh Lâm (Long An) về một vấn đề được nhiều cử tri và người dân quan tâm làthời hạn sử dụng đất, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho biết Bộ đã nghiên cứu đềnghị mở rộng thời hạn sử dụng đất để người dân yên tâm sử dụng và sử dụng hiệuquả theo hướng nâng thời hạn sử dung đối với đất nông nghiệp lên khoảng 50năm... Mức hạn điền sắp tới có thể nâng lên gấp 5-10 lần, đi kèm với giải phápthuế để tránh đầu cơ; chủ yếu phục vụ người trực tiếp sản xuất.

Phấn đấu năm 2013 hoàn thành cơ bản cấp giấy chứng nhận quyền sử dụngđất

Trả lời chất vấn của đại biểu VõKim Cự (Hà Tĩnh) về việc hoàn thành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chongười dân vào năm 2010, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho biết đối với một sốloại đất như đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất ở nông thôn, tỷ lệ đã cấpgiấy chứng nhận đạt trên 85%. Hai loại hiện nay đang còn thấp là đất đô thị đạt63% và đất chuyên dùng khoảng 60%.

Theo Bộ trưởng, bên cạnh cácnguyên nhân bao gồm giấy tờ không hợp lệ, nguồn gốc đất phức tạp, có vi phạmtrong xây dựng, thiếu cán bộ chuyên môn có trình độ thì một nguyên nhân quantrọng, lý do cơ bản khiến việc cấp sổ đỏ bị chậm là kinh phí. Hiện cần tới30.000 tỷ đồng kinh phí để hoàn thành đo đạc. Cùng với những thay đổi phức tạpliên quan đến đất đô thị như chuyển đổi, mua bán…, Bộ trưởng cho rằng đến năm2015 mới có thể hoàn thành về cơ bản cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vìthực tế rất nhiều vấn đề.

Giải trình thêm về vấn đề chínhsách tài chính đối với đền bù, giải phóng mặt bằng, theo Bộ trưởng Bộ Tài chínhVương Đình Huệ, trên cơ sở quy định chung của Chính phủ, các địa phương căn cứtình hình thực tế của địa phương mình để ban hành quy định cụ thể về bồithường, hỗ trợ tái định cư trên nguyên tắc bảo đảm quyền hợp pháp của người dâncó đất bị thu hồi. Ngoài ra, chính sách của Nhà nước còn hỗ trợ người dân nhưhỗ trợ di dời, hỗ trợ đào tạo, tái định cư, đảm bảo người chưa có chỗ ở sẽ cóchỗ ở, ít nhất bằng với nơi cũ, người mất việc làm có điều kiện chuyển đổi việclàm.

Liên quan đến vấn đề tiến độ cấpgiấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn chậm, theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, tuycó vướng mắc, khó khăn về kinh phí nhưng vấn đề chủ yếu là do khâu tổ chức,thực hiện của các cơ quan chức năng.

Bộ trưởng cho biết, tại Nghịquyết 02 (ngày 9-1-2008), Chính phủ đã giao Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phốbố trí tối thiểu 10% tiền thu từ quyền sử dụng đất để hỗ trợ công tác đo đạc,lập dữ liệu hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận. Ngoài ra, Nhà nước cũng hỗtrợ trực tiếp cho người dân với mục tiêu tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điềukiện thuận lợi cho các hộ gia đình, cá nhân hợp thức hóa quyền sử dụng đất, đẩynhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tăng cường minh bạch hóa.

Cho ý kiến về vấn đề này, Chủtịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng chính sách đều đã có đủ mà đến năm 2015mới hoàn thành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là quá chậm. Cần lưu ý cảtrách nhiệm của địa phương, là nơi trực tiếp cấp giấy chứng nhận cho dân, “đến2013 phải xong” bởi đây là nguyện vọng và đòi hỏi của nhân dân.

Trước yêu cầu này, Bộ trưởngNguyễn Minh Quang cho rằng để đạt mục tiêu đến năm 2013 cơ bản hoàn thành cấpgiấy chứng nhận quyền sử dụng đất, rất cần có sự ủng hộ của các địa phương vàBộ Tài chính.

Giải quyết vướng mắc trên cơ sở pháp luật

Trả lời chất vấn của đại biểu BùiThị An (Hà Nội) và một số đại biểu về tiến độ giải quyết một số vụ cưỡng chế,thu hồi đất vừa qua như tại Tiên Lãng (Hải Phòng), Văn Giang (Hưng Yên).... vànhững giải pháp đặt ra, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho rằng đây là những vụviệc đáng tiếc và là bài học kinh nghiệm sâu sắc trong công tác quản lý. Để xảyra các vụ việc đáng tiếc này, có trách nhiệm của địa phương, trách nhiệm củanhững người làm công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện những văn bản phápluật.

Bộ trưởng nêu rõ quan điểm rằngtrách nhiệm của các cơ quan nhà nước đến đâu, đúng sai thế nào phải được làmrõ; trách nhiệm của người sử dụng đất, của tổ chức, cá nhân sử dụng đất phảilàm rõ và giải quyết trên cơ sở pháp luật.

Đối với vụ Tiên Lãng, Bộ trưởngcho biết ngay sau khi có kết luận của Thủ tướng, Bộ Tài nguyên và Môi trường vàỦy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng đã phối hợp chỉ đạo huyện Tiên Lãng giảiquyết một số việc; giao cho gia đình ông Đoàn Văn Vươn được tiếp tục sử dụngnhưng với hình thức thuê đất theo quy định của luật hiện hành.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũngđã có văn bản yêu cầu Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trong cảnước kiểm tra lại việc quản lý, sử dụng đất bãi bồi ven sông, ven biển. Đất nàytrong luật cũng như trong nghị định chưa được đề cập thỏa đáng nên trong quátrình sử dụng, vận dụng ở các địa phương có thể có vấn đề này, vấn đề khác.

Bộ cũng đã tổ chức các đoàn kiểmtra một số tỉnh, chủ yếu là phía Bắc có nhiều diện tích bãi bồi ven sông, venbiển. Về cơ bản, các địa phương cho thuê theo đúng quy định hiện hành của phápluật.

Về vụ việc tại Văn Giang (HưngYên), theo Bộ trưởng, việc cưỡng chế vừa qua là trong quá trình thực thi phápluật đất đai tại địa phương đối với một dự án đã được phê duyệt từ lâu. Vừaqua, Bộ Tài nguyên Môi trường đã cử đoàn công tác xuống địa phương, ghi nhận ýkiến của người dân đề nghị thu hẹp diện tích dự án chứ không phàn nàn về chuyệnchính sách đền bù hỗ trợ.

"Không hy sinh môi trường vì mọi giá"

Cũng trong phiên chất vấn, Bộtrưởng Tài nguyên-Môi trường đã trả lời các câu hỏi của đại biểu về tình trạngô nhiễm môi trường các lưu vực sông và làng nghề, khu công nghiệp. Đặc biệt làchất vấn của đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội): Bao giờ các dòng sông xanh trở lại?Bao giờ người dân được sống sạch sẽ, trong lành? Các giải pháp đột phá của Bộđối với vấn đề này. Vấn đề môi trường dòng sông, lưu vực sông và tăng cườngquản lý để sớm khắc phục được những tồn tại về môi trường và đạt được mục tiêucó được môi trường các dòng sông tốt, tạo điều kiện cho sinh hoạt, cho sảnxuất, cho đời sống của nhân dân là những vấn đề lớn mà Bộ trưởng đã trả lời cácđại biểu.

Theo Bộ trưởng, đây là vấn đề bứcbách, nan giải song trong bối cảnh nguồn lực cho lĩnh vực này có hạn; ý thứccủa người dân và doanh nghiệp có lúc có nơi còn hạn chế; việc xả thải lại liênquan đến nhiều đối tượng, quan điểm của Bộ là "không hy sinh môi trường vìmọi giá". Vấn đề đặt ra hiện nay là phải làm tốt công tác thẩm định theoLuật Tài nguyên môi trường, xử phạt nghiêm vi phạm...Tới đây, Bộ sẽ tiếp tụckiểm tra và có biện pháp, nếu khu công nghiệp không có hệ thống xử lý nướcthải, chất thải sẽ không cho hoạt động.

Về quản lý ô nhiễm môi trườnglàng nghề như chất vấn của đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum), Bộ trưởng cho rằng,quá trình sản xuất tại các làng nghề mang tính tự phát, thực tế tổ chức thựchiện, giám sát, kiểm tra, xử phạt, hỗ trợ chưa được thực hiện tốt... do đó đâyvẫn là vấn đề hết sức khó khăn. Trách nhiệm là của Ủy ban Nhân dân các cấp,trong đó trực tiếp là Ủy ban Nhân dân cấp xã và chỉ đạo của tỉnh, của Bộ Tàinguyên và Môi trường và các bộ liên quan.

Liên quan đến việc phục hồi cácdòng sông chết, Bộ trưởng khẳng định quyết tâm “làm xanh lại” nhưng trong thờigian bao lâu thì chưa thể nói trước. Tuy nhiên, theo lộ trình, đến 2020, khôngthể không giải quyết các vấn đề cơ bản về bảo vệ môi trường. Theo Bộ trưởng,các vấn đề phục hồi các dòng sông chết, xả nước ở các công trình thủy điện làmảnh hưởng đến môi trường sinh thái... cần được quan tâm, trong đó có phần tráchnhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường khi thẩm định, đánh giá tác động. Cùngvới đó, trách nhiệm là của các địa phương, tăng cường ý thức của người dân vàdoanh nghiệp và công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát.

Trong phiên chất vấn, Bộ trưởngcác Bộ Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư cũng đã thông tin thêm về những vấn đề liênquan đến lĩnh vực mình phụ trách, liên quan đến vấn đề sử dụng đất còn lãng phíqua các khu công nghiệp chưa lấp đầy, qua quy hoạch làm các dự án đô thị, cáckhu công nghiệp, các khu dân cư chưa bám sát quy hoạch, quy hoạch chưa tốt dẫnđến còn lãng phí.

Kết luận nội dung chất vấn Bộtrưởng Tài nguyên và Môi trường, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giácao không khí thẳng thắn, tinh thần xây dựng; cách đặt câu hỏi rõ ràng, đithẳng vào vấn đề của các đại biểu và phần trả lời tương đối đầy đủ của Bộtrưởng.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý BộTài nguyên và Môi trường cần có nhiều biện pháp tốt hơn công tác quản lý đấtđai, nhất là trong việc sửa đổi Luật đất đai sắp tới.

Theo TTXVN