12 năm đưa tin về thế giới tàn bạo của yakuza - tức mafia Nhật Bản - và vận may của Jake Adelstein cuối cùng cũng đã hết. Anh đã dày công viết một câu chuyện liên quan đến một trong những tên cướp hung ác và đáng sợ nhất đất nước mặt trời mọc. Và khi anh ngồi trước một quan chức thi hành luật là người của băng đảng Goto-gumi, Adelstein quyết định không gì sánh được với gia đình mình.
"Tất cả thông tin cá nhân của anh, tất cả số điện thoại, danh sách các cuộc gọi của anh, nơi anh ở và những người thân thiết... mọi thứ chúng tôi biết thì hắn cũng biết", viên cảnh sát giải thích với Adelstein. "Anh cần phải nghĩ kỹ về bạn bè và những người thân thích và nhắc nhở họ".
5 năm trôi qua, Adelstein giờ đây chỉ cảm thấy an toàn khi kể về công việc ở tờ báo lớn nhất ở Nhật Bản, Yomiuri Shimbun, trong cuốn sách Tokyo Vice.
Tội phạm vô tổ chức
Có thể nói, Adelstein, một người Mỹ Do Thái, khó có thể là một ứng viên cho một công việc thường xuyên phải tiếp cận những tên tội phạm sừng sỏ.
Là một sinh viên đại học, anh rời Missouri tới Nhật để nghiên cứu văn chương xứ hoa anh đào ở trường Đại học Sophia. Anh nghĩ đó là cơ hội để hiểu thêm về võ thuật và đạo Phật. Nhưng khi gần kết thúc khóa học, anh lại quyết định xin làm phóng viên.
Ở hầu hết các nước, một phóng viên thường nổi lên từ các báo địa phương trước khi được biết đến trên toàn quốc. Còn ở Nhật, một vị trí ở Yomiuri Shimbun - nhật báo có số lượng phát hành 15 triệu bản, lớn nhất trên thế giới - có thể được trao cho người vượt qua kỳ thi đầu vào.
"Tôi rất ngạc nhiên khi Yomiuri Shimbun đồng ý cho tôi tới phỏng vấn", Adelstein kể trên BBC World Service. "Nhưng cuối cùng, bài thi của tôi lại đạt điểm, thậm chí còn tốt hơn so với nhiều đồng nghiệp Nhật khác, có thể là do tôi đã dày công chuẩn bị".
Adelstein được chấp nhận và giống như hầu hết người mới khác, anh bắt đầu công việc của một phóng viên mảng tội phạm.
So với ở Mỹ, tội phạm ở Nhật Bản rất khác. Nơi đây, tội phạm có tổ chức không phải hoạt động ngầm.
"Ở Nhật có ý kiến rằng yakuza là một tai họa cần thiết, vì họ sẽ giúp giảm nạn tội phạm đường phố", Adelstein giải thích. "Và lại có ý kiến khác rằng thứ xấu xa hơn tội phạm có tổ chức chính là tội phạm vô tổ chức".
Khái niệm này cho phép yakuza có được sự tự do hiếm thấy: họ điều hành "công việc" của mình từ các văn phòng công khai mà cả người địa phương lẫn cảnh sát đều biết đến.
Adelstein nhớ rất rõ một lần anh tới một văn phòng như vậy để gặp một thủ lĩnh yakuza - nhân vật được các đầu mối cảnh sát miêu tả là "một quý ông hoàn hảo" có biệt danh là "Mèo".
"Chúng tôi ngồi xuống. Ông ấy mời tôi một tách trà xanh và tôi từ chối. Tôi nói Không, Cảm ơn! Thế là ông ta khó chịu ngay".
Trước kia, Mèo - có tên chính thức là Kaneko - thường không quá nhạy cảm như vậy mỗi khi khách của ông ta không thích trà xanh.
Một thủ lĩnh băng đảng kình địch - kẻ muốn công việc của Mèo - đã tung ra những lời đồn thổi về việc cảnh sát ăn hối lộ. Để tránh xa các cáo buộc nhận tiền của yakuza, các sĩ quan từ chối uống trà xanh mỗi khi tới văn phòng của Kaneko.
Nhưng Mèo lo ngại điều đó giống như một trò bịp và sợ chẳng bao lâu chính người của ông ta lại tin rằng ông ta là người cung cấp tin cho cảnh sát.
Mèo bèn gọi Adelstein "đáng tin" đến để viết câu chuyện của ông ta. Nhà báo này đã làm vậy và đối thủ của Mèo bặt tin từ đó.
"Tôi thực sự không biết sự thể lại như vậy" Adelstein thổ lộ. "Tôi thật nhẹ dạ. Chắc chắn tôi không có ý định khiến ai đó bị giết. Nhưng mọi sự đã xảy ra và tôi không thể thay đổi được".
Buôn người
Adelstein cho biết anh đã rút lại một số thông tin trong cuốn sách của mình - cả về các nguồn tin và những gì anh đã thực hiện để thu thập chi tiết. Anh thừa nhận đã ngủ với tình nhân của một trùm sỏ nhưng không mô tả chi tiết về bản chất của một số công việc mình làm.
Sự sẵn sàng quên thân trong một câu chuyện đã giúp anh lấy được lòng tin từ một số nguồn tin dễ bị hại trong vụ Lucie Blackman, một nhân viên 21 tuổi của hãng Hàng không Anh (British Airways) đã xuất trên nhiều tít báo khắp thế giới sau khi bị giết hại bởi tay chân của "thương gia" Joji Obara.
Đưa tin về câu chuyện này bộc lộ những bí mật đen tối trong ngành tình dục ở Tokyo.
"Tôi nghĩ mình đã cư xử thật khéo cho đến khi bắt đầu đưa tin về các vấn đề buôn người. Và sau đó mọi thứ trở nên rất khác".
Một nguồn tin giấu tên - một gái điếm - đã mất tích sau khi giúp Adelstein viết một bài báo, và sau đó anh biết được rằng cô đã bị cưỡng hiếp, tra tấn và sát hại.
"Tôi nhờ cô ấy điều tra một nhóm đang hoạt động ở Roppongi," anh nhớ lại. "Cô ấy quay lại và nói với tôi rằng đó là một tổ chức do Goto-gumi điều hành. Tôi bảo cô ấy ngừng điều tra và rút lui ngay. Cô ấy không nghe. Lần tiếp theo, tôi cố liên lạc với cô ấy, nhưng không thể. Đó là cuộc gọi phán quyết thực sự tồi tệ".
Gia đình tan vỡ
"Đôi khi sau khi đọc cuốn sách, vợ tôi rất thông cảm và hiểu cho tôi", Adelstein kể. "Nhưng bạn biết đấy, tôi nghĩ hôn nhân của chúng tôi đã tan vỡ không thể hàn gắn được. Tôi không mong đợi cô ấy tiếp tục làm vợ tôi".
Tuy nhiên, Adelstein thực sự hy vọng các con anh sẽ đọc cuốn sách của cha chúng khi lớn hơn. "Tôi muốn cách con hiểu rằng tại sao tôi đã làm những điều như vậy, và tại sao chúng tôi phải chuyển tới Mỹ. Tôi không muốn chúng lặp lại những sai lầm mà tôi phạm phải".
"Có thể chúng tức giận, có thể chúng cảm thông. Nhưng ít nhất, chúng sẽ biết tôi là ai và tôi đã làm những gì".
